Recensión

Nun principio, as Zonas Francas nacen como unha zona ou depósito franco, como unha área exenta, que inicialmente tivo carácter industrial, -pero que, ulteriormente, pasou a ter carácter comercial- e cuxa particularidade é estar próxima a un porto, e servir para almacenar e/ou transformar unha mercadoría ata que sexa comercializada, redistribuída ou transportada a outro país, diferindo impostos aduaneiros e diminuíndo os trámites administrativos.

En 1929 Barcelona e Cádiz obtiñan a concesión dunha Zona Franca, e a terceira Zona Franca sitúase no porto de Vigo mediante Real Decreto de 20 de xuño de 1947; en 1998, créase mediante Orde do Ministerio de Economía e Facenda, a cuarta Zona Franca de España, a de Las Palmas de Gran Canaria. Pertencentes á lóxica do capitalismo fordista e ás súas formas comerciais, que lugar ocupa a Zona Franca de Barcelona no deseño económico dunha cidade baseada case exclusivamente nos servizos e o turismo? Por que situar unha destas empresas no medio deste territorio en plena decadencia?

Mentres os estibadores aínda descargan fardos e os obreiros saen da fábrica (como na primeira imaxe fílmica dos Lumière de 1898), os grandes colectores -en grande parte procedentes de China- apílanse mecanicamente nos diques e os novos proletarios transnacionais entran no call center: nada mellor que un non-lugar, un espazo deas-situado respecto ao centro turístico e cultural que Barcelona pasa por ser, para situar unha empresa de servizos deslocalizados e abstractos como, por exemplo, Sitel Ibérica, unha corporación que en palabras da súa propia web, achega o seu coñecemento sectorial en consultoría, back office, atención ao cliente, xestión de riscos e recobro, adquisición de clientes, etc... en diferentes industrias como consumo, servizos financeiros, seguros, telecomunicacións, tecnoloxía e goberno, reducindo esforzos, optimizando custos e aumentando os beneficios dun socio enfocado na satisfacción dos seus clientes. Como eles mesmos reiteran: O noso enfoque global e a nosa diversificación sitúannos como socios estratéxicos na provisión de servizos integrais para os nosos clientes, colaborando con máis de 450 organizacións líderes en distintos sectores económicos en todo o mundo.

A Zona Franca, a antiga zona comercial da industria tradicional, e o 22@, o novo espazo do capitalismo loxístico e tecnolóxico son, como xa supuñamos, sobre todo parte dun grande negocio inmobiliario amparado baixo o paraugas da renovación postindustrial de Barcelona. Entón, que plusvalías económicas e simbólicas xeran, e en quen reverten? Que vantaxes obteñen as empresas e as institucións nesta simbiose? E os e as traballadoras?